رله حفاظت در برابر بار نامتقارن
اين رله حفاظتي كه با كد 46 مشخص ميشود، به منظور حفاظت ماشي نهاي دوار شامل موتورها و ژنراتورها در مقابل جريان هاي نامتعادل به كار مي رود. مهم ترين علل به وجود آمدن عدم تعادل در جريان هاي سه فاز را م يتوان به اين صورت نام برد:
ولتاژهاي نامتعادل: چنانچه ژنراتور يا ترانسفورمر تأمين كننده ولتاژ شبكه، ولتاژ متقارن سه فاز توليد نكند، جريان هاي عبوري از سه فاز نيز نامتعادل خواهند شد. براي مصرف كننده هاي موتوري تقريباً هر يك درصد عدم تعادل در ولتاژ موجب هفت درصد عدم تعادل در جريان مي گردد.
بارهاي نامتعادل: چنانچه مصرف كننده هاي موجود در يك شبكه در مجموع بار نامتعادلي را به ژنراتور تحميل كنند جريان هاي سه فاز ژنراتور متعادل نخواهد بود. به عنوان مثال الكتروموتوري كه به صورت دو فاز كار ميكند، مصرف كننده هاي تك فازي كه به شبكه سه فاز متصل شده اند و نيز موتورهاي با قدرت بالا در لحظه استارت، از منابع ايجاد عدم تعادل در جريان هاي سه فاز هستند. عدم اتصال صحيح فاز ها و عدم رعايت ترتيب آنها در موقع اتصال كه معمولا پس از انجام كارهاي تعميراتي محتمل است، نيز ميتواند باعث عدم تعادل در جريان ها شود.
جريان هاي نامتعادل س هفاز داراي مولفه Negative Sequence بوده و تمايل اين مولفه به ايجاد كوپل معكوس موجب افزايش حرارت و تلفات در روتور ميگردد. از اين رو رله حفاظتي Negative Phase Sequence با عملكرد به موقع، از افزايش دماي ماشين جلوگيري مي كند. رله هاي حفاظتي ميزان Negative Phase Sequence را طبق رابطه زير حساب كرده:
كه در آن I1, I2, I3 جريان فازهاي مختلف و a بردار شيفت دهنده به اندازه 120 درجه است. درحفاظت موتورهاي الكتريكي، از آن جا كه در هنگام راه اندازي، اندازه مؤلفه NPS به حدود 20 تا 30 درصد جريان نامي آن ها ميرسد، بهتر است تنظيمات رله داراي دو مرحله باشد. مرحله اول حدود 20% جريان اسمي و با تنظيم زماني حدود چند ثانيه اي بيشتر اززمان راه اندازي الكتروموتور و مرحله دوم يا تنظيم جرياني حدود 40% جريان اسمي و زمان كم در حدود 0,5 ثانيه. در برخي از رله ها امكان تنظيم و انتخاب منحني معكوس نيز براي حفاظت وجود دارد كه در اين مورد نيز بايد شرايط راه اندازي الكتروموتور ديده شده و منحني معكوس مربوطه با شرايط راه اندازي موتور هماهنگ باشد
درخصوص تنظيم رله N.P.S براي ژنراتورها، بهتر است از منحني معكوس و با تنظيم آستانه جريان در حدود 15% جريان اسمي ژنراتور استفاده شود.